Lầm tưởng 10 phần trăm bộ não

1. Có thật chúng ta chỉ sử dụng 10% não bộ như lời đồn?

Bộ não con người phức tạp và vẫn còn khá bí ẩn với chính loài người chúng ta. Có lẽ vì lý do này mà có rất nhiều lời đồn về cách thức hoạt động của bộ não, mặc dù có rất nhiều bằng chứng chứng minh điều ngược lại. Một trong những lời đồn phổ biến nhất thường được gọi là lời đồn 10% não bộ, hoặc ý tưởng rằng con người thực sự chỉ sử dụng đầy đủ một phần trăm nhỏ sức mạnh và tiềm năng của bộ não.

Niềm tin phổ biến và rộng rãi rằng chúng ta chỉ sử dụng hoặc tiếp cận được 10% sức mạnh của bộ não thường được sử dụng để suy đoán về mức độ khả năng của con người liệu chúng ta có thể sử dụng hết khả năng của bộ não hay chưa. Mọi người thường gặp phải những hạn chế trong khả năng tư duy và tinh thần của chính họ, chẳng hạn như không hiểu được một vấn đề toán học phức tạp hoặc quên một số thông tin quan trọng. Có lẽ vì điều này mà mọi người thường cảm thấy họ sở hữu một số tiềm năng chưa được khai thác, nếu chỉ họ có thể mở khóa phần không thể tiếp cận đó trong tâm trí của họ.

Trong thực tế, khẳng định về cái 10% đấy chỉ là lầm tưởng. Bạn luôn sử dụng tất cả bộ não của bạn. Chỉ là bạn sử dụng hiệu quả hay không mà thôi. Những trường hợp duy nhất có những vùng không được sử dụng trong não là những vùng bị tổn thương não hoặc bệnh đã phá hủy một số vùng nhất định.

2. Nguồn gốc của sự lầm tưởng

Các nhà nghiên cứu cho rằng quan điểm 10% này đã tồn tại từ ít nhất là đầu những năm 1900. Nó có thể đã bị ảnh hưởng bởi những người hiểu lầm hoặc giải thích sai về nghiên cứu thần kinh. Lầm tưởng về 10% có thể xuất hiện từ các tác phẩm của nhà tâm lý học và triết gia William James. Trong cuốn sách năm 1908 của ông, “The Energies of Men”, ông đã viết: “Chúng tôi chỉ sử dụng một phần nhỏ tài nguyên thể chất và tinh thần có thể. “

Lầm tưởng này đã tồn tại rất nhiều ngày nay, trên cả phim ảnh lẫn truyền thông và cả bởi các nhà huấn luyện về tiềm năng con người… Một số bộ phim mô tả những nhân vật có khả năng ấn tượng đáng chú ý khi 90% bộ não được cho là không được sử dụng của họ được “mở khóa”, khiến chúng ta nuôi ảo tưởng về tiềm năng đang “ngủ quên của mình”. Những người có ý tốt như diễn giả hay giáo viên thì thường trích dẫn lời đồn 10% như một cách để chứng minh rằng tất cả mọi người nên cố gắng sống hết mình, nỗ lực hết mình với các mục tiêu phải hoàn thành. Thật không may, những người không tốt, có ý định trục lợi thì lại sử dụng lầm tưởng 10% này để quảng bá và bán các sản phẩm và dịch vụ mà họ tuyên bố sẽ mở khóa khả năng tiềm ẩn trong não của bạn.

3. Vạch trần lầm tưởng 10 phần trăm

Các nhà thần kinh học chỉ ra một số lý do tại sao việc chỉ sử dụng 10% bộ não là sai:

• Quét hình ảnh não cho thấy rõ rằng hầu hết tất cả các vùng của não đều hoạt động ngay cả với các nhiệm vụ bình thường, thậm chí khá thường xuyên như nói chuyện, đi bộ và nghe nhạc.
• Nếu lời đồn 10 phần trăm là sự thật, những người bị tổn thương não do tai nạn hoặc đột quỵ có lẽ sẽ không nhận thấy bất kỳ ảnh hưởng thực sự nào. Nhưng đáng tiếc là trong thực tế, không có một vùng não nào bị tổn thương mà không dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nào đó.
• Chúng ta sẽ không tiến hóa để có những bộ não lớn như vậy khi mà chúng ta chỉ sử dụng một phần nhỏ trong số chúng.
• Bộ não sử dụng khoảng 20 phần trăm năng lượng của cơ thể. Về mặt tiến hoá, thật vô lý khi một nguồn năng lượng lớn như vậy lại chỉ được tận dụng bởi một phần nhỏ của não.
• Nghiên cứu bản đồ não vẫn chưa tìm thấy bất kỳ vùng nào của não mà không có một chức năng. “Nhiều loại nghiên cứu hình ảnh não cho thấy không có vùng não nào hoàn toàn im lặng hoặc không hoạt động”, Tiến sĩ Rachel C.Vreeman viết và Tiến sĩ Aaron E. Carroll trong một nghiên cứu về lời đồn y học. “Việc thăm dò chi tiết của bộ não đã thất bại trong việc xác định 90% ‘không hoạt động.”

Thật không may, lầm tưởng 10 phần trăm vẫn còn phổ biến và tồn tại dai dẳng. Nó đã được lặp đi lặp lại trong văn hóa phổ biến ở tất cả mọi thứ, từ quảng cáo đến các chương trình truyền hình cho đến các bộ phim bom tấn Hollywood như bộ phim Lucy năm 2014 với Scarlett Johansson và Morgan Freeman chẳng hạn.

Ở đây không phủ nhận việc con người có tiềm năng đáng kinh ngạc; và những kỳ tích ấy đến được nhờ chúng ta sử dụng 100% bộ não của mình để thực hiện những kỳ công đáng nể này, chứ không phải 20%, 30% hay 90%. Không phủ nhận rằng nhiều người có thói quen dễ dãi, lười nhác và ngại cố gắng… đã khiến cho bộ não trở nên thụ động, rơi vào lối mòn, và không phát huy hết năng lực của nó. Những người có mục tiêu lớn thường luôn cố gắng, khiến cho bộ não của họ vận hành tối ưu hơn, và hiệu quả hơn sau nhiều tháng ngày rèn luyện, vì vậy mà họ đạt được thành tựu cao hơn người khác ở những công việc mà họ đã đề ra mục tiêu lớn.

Những bài viết tiếp theo của blog này sẽ tiếp tục phân tích ở góc nhìn khoa học các cách thức để phát huy tốt hơn năng lực của bộ não, và đưa ra những bài tập cụ thể để giúp bộ não thể hiện được tối ưu hơn năng lực vốn có của mình.

Nguyễn Anh Đức (Tổng hợp)

Tags: Blog